Copyright ©  Evecom. Niets uit deze website mag worden gecopieerd of door derden gebruikt zonder uitdrukkelijke toestemming van de webmaster /
 Nothing from this site may be copied or used by third parties wihtout prior permission from our webmaster:    A. Veth

Aan  prijzen en beschrijvingen kunnen geen rechten worden ontleend !       Preisen und Beschreibungen sind unverbindlich


E-Mail

Mail: info@multihull.nl

Post: Fabrykswei 11 , 9216 WR Oudega (bij Drachten),  tel. +31 512 371999     KvK :  Noord: 73078476
Bezoek na afspraak / open after appointment: Op ‘e Wal 2, 9216 WP  Oudega. ( Bij / near Jachthaven)

(4-3-2023)

Deze website gebruikt cookies. Als U deze en volgende pagina's bekijkt gaan we ervan uit dat U ons toestaat deze cookies en evtl andere technieken te laten plaatsen. Meer uitleg vindt U in onze Privacy Verklaring.

This website uses cookies. If you continue to look at this and the following pages we assume that you allow us to place these cookies and possible other techniques. For more info see our Privacy Policy.

Multihull Intro Multihull Occasions

Info: mail to Evecom

Route / Contact Multihull Home Evecom Historie
Publikaties

EVECOM MULTIHULLS     SPECIALIST SINDS 1970

Verschillen en overeenkomsten tussen Catamarans en Trimarans
De uitleg hieronder veronderstelt bekendheid met de basisbegrippen uit de theorie van het zeilen. 
Het gaat hier te ver om het ook voor een niet-zeiler volledig duidelijk te maken.

~~~~~~~~~~~~_/) ~~~~~~~~~~_/) ~~~~~~~~~~~_/) ~~~~~~~~~~~~
Catamarans                 Eigenschappen                   Trimarans

-        Het totale gewicht wordt gedragen door twee drijvers. Hoe lichter het schip des te slanker de rompen en hoe kleiner de weerstand in het water, maar een hoger gewicht vergroot de stabiliteit en vereist een sterkere constructie.

-       Een comfortabel interieur wordt bijna altijd ondergebracht in een kajuit op het brugdek. Stahoogte is daar beperkt door de hoogte van het brugdek boven water 2)  en de hoogte van de opbouw 3)  onder de giek (esthetische vormgeving en windweerstand). De toegang vanuit de kuip naar de centrale kajuit is vaak gelijkvloers, met tenminste een paar treden naar de accommodatie in de rompen.

-     Er zijn maar weinig catamarans die "echt lekker" sturen. 4)  Bovendien zitten de opvarenden hoger en verder van het omringende water af, waardoor men minder het gevoel heeft echt aan het zeilen te zijn. Zeilers die gewend zijn het water door het gangboord te zien spuiten, vinden het zeilen op een brugdekcatamaran al gauw saai.

-     De beschutte kuip achter de hoge opbouw en tussen de rompen geeft een verraderlijk gevoel van veiligheid. Door de grote beginstabiliteit waarschuwt zo’n catamaran niet wanneer er te veel tuig op staat. 6)

-      Door diezelfde stabiele ligging met hellingshoeken van 2°-10° is het ook bij harde wind goed toeven in de kajuit en de romphutten van de catamaran. Kinderen kunnen om de tafel spelen en in de kombuis kan zonder kunst en vliegwerk een maaltijd bereid worden.

-    Door de slanke rompen zijn catamarans gevoelig voor een juiste gewichtsverdeling. De scherpe voorstevens snijden meer door de golven dan er tegenin te slaan, maar ondanks dat, stampen catamarans met scherpe waterlijnen in het achterschip toch meer dan kieljachten. Scherpe lijnen in het voorschip met platte, dragende achterstevens dempen de stampbeweging enorm, maar kunnen tot struikelen over het voorschip leiden bij het ruimwinds wegzeilen voor hoge golven.

-    Het merendeel van de produktie- catamarans komt van Franse werven 7)  die vooral konden groeien door de populariteit van de catamaran-charters. Een goed charter-schip is echter zelden geschikt als wereldomzeiler voor een echtpaar of gezin met een paar kinderen. Charter-cats zitten volgestouwd met luxe en kooien, waardoor de rompen te breed worden en het brugdek te laag op het water komt te liggen voor het serieuze werk. Door modern materiaalgebruik kunnen de laatste jaren ook ruime catamarans lichter geproduceerd worden, waardoor ook deze toer-catamarans wat sneller gaan zeilen

-     Het totale gewicht wordt gedragen door de middenromp en naarmate de nadruk meer op comfort ligt tevens door één of beide drijvers. Een hoger gewicht is nadelig voor de stabiliteit en moet gecompenseerd worden door meer volume in de drijvers en sterkere dwarsbalken. 1) 

-      De accommodatie bevindt zich in de middenromp en wordt via een trap vanuit de kuip bereikt net als bij kieljachten, maar trimaran-rompen zijn vaak veel slanker en vinden extra slaapruimte door een uitbouw op dekhoogte. ("Slapen in de vensterbank"). Vanaf een meter of negen is stahoogte geen probleem in een trimaran.

-   Vooral de lichtere trimarans sturen levendiger dan vergelijkbare catamarans en kieljachten. Vooral zwaardbootzeilers zullen zich eerder tot zo’n trimaran aangetrokken voelen. Op de lijdrijver zittend 5)  krijgt men direct "de kick" van snelheid, door het water dat vlak langs schiet. Op de loefromp sturend, hoog boven water is weer een heel andere sensatie.

-  Trimarans zeilen vaak "natter" dan catamarans. De opvarenden zijn veel meer in contact met de elementen  achter de lagere kajuitopbouw en voelen eerder wanneer het te hard waait voor de gekozen zeilen.

-      Trimarans zeilen onder grotere hellingshoeken van 10°-25°. Daarom lijkt het verblijf in de kajuit tijdens de vaart meer op dat aan boord van een platbodem, maar het is nog altijd een stuk comfortabeler dan op een scherp kieljacht. 

-     Door de ligging van de  drukkings- punten in het langsvlak van de drijvers en de hoofdromp verder uitelkaar te brengen kan de ontwerper bij toenemende hellingshoek  - (lijdrijver dieper in het water en de hoofdromp minder diep)  -  de langstrim van de trimaran beïnvloeden. De drijver dempt ook vaak de stampnijging van de hoofdromp, waardoor trimarans aan de wind meestal gelijkmatiger door het water gaan zonder dat het gevaar van ruimwinds struikelen groter wordt.

-    Trimarans zijn vooral populair geworden door het werk van Ian Farrier, die zijn drijvers verticaal in het water inklapbaar maakte, en Quorning, die de Dragonfly-drijvers horizontaal naar binnen laat klappen.  Beide ontwerpers wisten deze eigenschap te combineren met lichte constructies, waardoor deze trimarans ook nog eens erg goed zeilen en grote afstanden binnen een vakantie mogelijk maken. Ze lenen zich veel minder voor oceaan-reizen. 8) Corsair Marine (vroeger gesteund door Ian Farrier) en Quorning Boats (Dragonfly) hebben samen meer trimarans gebouwd dan allle andere werven bij elkaar.

1)   Door deze eigenschap hebben trimarans een lager draagvermogen dan vergelijkbare catamarans en kunnen ze minder proviand/water/brandstof meenemen op lange reizen. Zonder aan comfort in te leveren is er voor een bepaalde zeereis een grotere trimaran nodig dan bij catamarans of kieljachten het geval is. Een overbeladen trimaran drukt in een windvlaag de lijdrijver onder water voordat de hoofdromp loskomt, waardoor het gevaar van zijdelings omslaan zeker niet denkbeeldig is. Op dezelfde wijze kan een diepstekend zwaard in de lijdrijver van een catamaran een kapseis veroorzaken wanneer het schip dwars op hoge steile, golven komt te liggen.

2)   Voor catamarans op open zee wordt een hoogte van het brugdek boven water van 60 cm als het minimum beschouwd. Ligt het brugdek lager dan zullen de golven er regelmatig tegen aanslaan hetgeen het verblijf aan boord aanzienlijk vermoeiender maakt, nog afgezien van de extra belasting op de constructie. Vooral in Engeland trachtten Prout en Patterson dit probleem op te heffen door een scherpe golfbreker van voor tot achter onder het brugdek door aan te brengen. Bijkomend voordeel van deze “nacelle” is dat de vloer in de kajuit ook lager kan liggen zodat bij een lagere opbouw al stahoogte wordt bereikt, en in het achterste deel van de nacelle kan de motor worden ondergebracht. Je hoort op zo’n catamaran bij het aan de wind varen deze golfbreker wel altijd zijn werk doen, en de extra water-turbulentie tussen de rompen heeft een nadelig effect op de snelheid van het jacht.

3)   Bij het hoog aan de wind zeilen neemt de weerstand van de rompen en de tuigage van een zeiljacht toe met het kwadraat van de windsterkte. Wie bij 15 knopen wind een kajuitwand van 5 x 1m tegen die wind in wil duwen heeft daar dus een 9 x zo grote kracht voor nodig dan bij 5 knopen wind. Het is daarom van belang om de windweerstand van rompen, opbouw en tuigage zo veel mogelijk te beperken, door de opbouw laag en gestroomlijnd te houden en scherpe dek-romphoeken te vermijden. Dit verklaart tevens waarom het ongestaagde "Aerorig" het op multihulls nog beter doet dan op kieljachten.

4)   Vooral bij brede catamarans is het belangrijk dat de stuurinrichting is voorzien van het "Akkerman-effect". Dit zorgt ervoor dat bij een bocht naar bakboord het binnenste (bakboord) roer een grotere uitslag maakt dan het buitenste (stuurboord) roer. Het Akkerman effect wordt bereikt door de helmstokken onder een hoek naar binnen t.o.v. de middenlijn van de roerbladen te bevestigen. Hierdoor wordt de dwars-verbinding tussen de helmstokken korter dan de afstand tussen de roerbladen. De juiste hoek is afhankelijk van de breedte van de boot, de draaicirkel en het draaipunt. Bij de meeste catamarans is deze hoek te klein gekozen waardoor ze niet optimaal sturen.

5)     Alleen bij weinig wind is het verantwoord op de lijdrijver van een lichte trimaran te bivakkeren. Ian Farrier adviseerde wedstrijdzeilers om bij weinig wind aan lij te gaan zitten. De slanke lijdrijver komt dan dieper te liggen en de bredere hoofdromp wordt een beetje uit het water getild; wordt daardoor slanker, waarmee de weerstand afneemt. Bij meer wind kan dit echter omslaan tot gevolg hebben, dus wees gewaarschuwd. Een trimaran is ook bij licht weer al gauw zo snel, dat de golfweerstand (bepaald door de vorm) belangrijker is dan de huidweerstand (bepaald door de natte oppervlakte)

6)    Om deze reden worden op de kleinere produktie catamarans, tot een meter of 11, vaak wat te lichte schootlieren gemonteerd. Bij toenemende wind lukt het dan gewoon niet meer om de schoten dicht te halen, en wordt de zeiler gedwongen om te reven. Seriebouw-werven lopen niet graag het risico een slechte naam te krijgen door ongelukken die terug te voeren zijn op beoordelingsfouten van de bemanning. Van Catalacs is bekend dat bij plotselinge windvlagen, bijvoorbeeld uit een onweersfront, de zeilen uit de lijken waaien voordat het jacht kan omslaan. Een paar nieuwe zeilen is goedkoper dan een uitgebreide reddingsoperatie.

7)   De Franse catamaran-produktie is jarenlang gesteund door de Franse regering, die belasting- faciliteiten toestond aan eigenaren die hun schip in een chartervloot onderbrachten. Vooral de Franse Antillen en vloten langs de Middellandse Zee hebben hier enorm van geprofiteerd. Ook het Franse publiek werd sterk pro-multihull beïnvloed door de media die uitgebreid verslag deden van de grote oceaan-wedstrijden die gedomineerd werden door Franse zeilers en hun Franse sponsors. Nog steeds zijn de Fransen toonaangevend in de multihull-races tussen en om de grote continenten. Dankzij het internet vinden de grote Franse catamaran-werven nu ook steeds meer afzet buiten het Franse taalgebied. Vooral de Amerikaanse markt wordt stevig door ze bewerkt.

8)   Er zijn sinds Arthur Piver talloze trimarans ontwikkeld voor oceaan-reizen, doch deze zijn nooit echt in serie-produktie genomen. De Searunners, Cross’ Trimarans en Tri Stars zijn bijna allemaal als one-off door een werf of doe-het-zelver gebouwd, waarbij veel meer met de beoogde zeilplannen voor het schip rekening kon worden gehouden. Derek Kelsall is een van de weinigen die een succesvolle produktie wisten te realiseren van niet inklapbare trimarans voor wedstrijden voornamelijk tussen 1970 en 1985. Daarna is ook hij zich meer op catamarans gaan toeleggen. Neel-Trimarans uit Frankrijik bouwt sinds 2010 als enige een serie luxe reis-trimarans.

Verklaringen:

Outremer 50 fast cruiser Prout Snowgoose Elite 37 Cross 38 charter trimaran CPA 55 catamaran 1988 F-25C light weather racing Woods Gypsy sternview with Ackermann rudders
Flag Counter
One-Off ex-racing trimaran TRES